«Καλό μεσημέρι σε όλους. Ψυχραιμία να έχουμε. Επιβεβαιώθηκε η πρώτη περίπτωση της νόσου στην Ελλάδα. Πρόκειται για Ελληνίδα 38 ετών, ταξιδιώτισσα από πληττόμενη περιοχή της Βόρειας Ιταλίας. Είναι καλά στην υγεία της και παρακολουθείται από μία ομάδα εξαιρετικών συναδέλφων στη Θεσσαλονίκη. Και τη στιγμή που σας μιλώ γίνεται ιχνηλάτηση των επαφών της…».
Το Σάββατο, πριν από δύο χρόνια, ο καθηγητής Παθολογίας-Λοιμώξεων Σωτήρης Τσιόδρας ενημέρωσε το πανελλήνιο για το πρώτο κρούσμα στην Ελλάδα. Χρειάστηκαν μόλις 52 λέξεις, για να αλλάξει η ζωή μας. Δύο χρόνια μετά και ενώ η χώρα φαίνεται να αφήνει αργά αλλά σταθερά πίσω της το πέμπτο κύμα, το ερώτημα που παραμένει επίκαιρο είναι εάν και πότε θα έρθει το επόμενο.
Σίγουρη απάντηση δεν υπάρχει. Επικρατεί μια συγκρατημένη αισιοδοξία πως τα χειρότερα έχουν ήδη συμβεί. Παράλληλα, όμως, αφουγκράζεται κανείς στον επιστημονικό λόγο και μία προειδοποίηση για εκείνα που δυνητικά θα μπορούσαν να έλθουν. Εστιάζοντας, δε, στους ανεμβολίαστους – σημειωτέον πως στη χώρα μας, η «μαύρη τρύπα» των περίπου 300.000 μη εμβολιασμένων πολιτών 60+ δεν έχει συρρικνωθεί αισθητά – προειδοποιούν πως εφόσον σηκωθεί το έκτο κύμα δεν θα είναι… αναίμακτο.
Προειδοποίηση
Ηδη, στις αρχές της εβδομάδας, η ομότιμη καθηγήτρια Παιδιατρικής Λοιμωξιολογίας, Μαρία Θεοδωρίδου, η οποία διατηρεί όλο αυτό το διάστημα που εξελίσσεται η υγειονομική κρίση ένα σταθερό και ήπιο λόγο, αποφεύγοντας ηχηρές τοποθετήσεις με εφιαλτικές προεκτάσεις, προειδοποίησε πως «δεν αποκλείεται η επανεμφάνιση ενός επιδημικού κύματος». Την ίδια άποψη συμμερίζονται συνάδελφοί της παγκοσμίως. Μάλιστα, μελετώντας προσεκτικά την πορεία του ιού τους τελευταίους 24 μήνες, διαπιστώνουν ότι ακολουθεί ένα χρονικό μοτίβο, βάσει του οποίου χαρτογραφούν ημερολογιακά την επόμενη επικίνδυνη ζώνη. Πιο συγκεκριμένα, τα κύματα απέχουν μεταξύ τους περίπου έξι μήνες.
Επιδημιολογικές καμπύλες
Με βάση τα παραπάνω, ο καθηγητής Ανοσολογίας στο Πανεπιστήμιο Georgetown Mark Dybul, που είχε προβλέψει με ακρίβεια τις τάσεις εξέλιξης του κορωνοϊού, εκτιμά πως οι επιδημιολογικές καμπύλες θα αρχίσουν να ανηφορίζουν και πάλι έπειτα από έξι ή οκτώ μήνες. Επιχειρώντας, δε, να προβλέψει το μέλλον, σημειώνει ότι το νέο στέλεχος του πανδημικού ιού «πιθανόν να είναι πιο ανθεκτικό στα εμβόλια. Είναι επίσης πιθανό να είναι και πιο μεταδοτικό, δεν γνωρίζουμε όμως εάν θα είναι και πιο σοβαρό». Αλλωστε, τη χρονική αλληλουχία των πανδημικών κυμάτων που προκαλούν οι νέες μεταλλάξεις έχει επισημάνει και ο καθηγητής Πνευμονολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, Νίκος Τζανάκης, γεγονός που όπως παραδέχεται προβληματίζει την επιστημονική κοινότητα.
Τα σενάρια
Οι κυβερνήσεις, όντας σε ανοιχτή γραμμή με τους ειδικούς, δεν κρύβουν στον δημόσιο διάλογο πως όλα τα σενάρια είναι ανοιχτά. Το θέμα αυτό, εξάλλου, απασχόλησε τους υπουργούς Υγείας της Ευρώπης στο πρόσφατο Συμβούλιο, με τον Θάνο Πλεύρη να επισημαίνει ότι δεν υπάρχεικανέναςεφησυχασμός και όλοι είναι προετοιμασμένοι γιατυχόν αναζωπύρωση της πανδημίαςαπό τοφθινόπωρο. Ακόμη, όμως, κι να υποθέσει κανείς ότι οι επιστημονικές παρατηρήσεις έχουν ξεκλειδώσει τον χρόνο που απαιτείται μέχρι να αναδυθεί η νέα μετάλλαξη, το πόσο απειλητική θα είναι αυτή είναι πρόγνωση που μοιάζει με… ρωσική ρουλέτα. Και αυτό γιατί, μεταξύ άλλων, η εξέλιξη του ιού δεν είναι γραμμική, δεν ακολουθεί, δηλαδή, τη «λογική» που θα ήθελε το νέο στέλεχος να αναδύεται από αλλαγές που προκλήθηκαν στο αμέσως προηγούμενο.
Σε κάθε περίπτωση, αυτό δεν συνέβη με την Ομικρον, καθώς φαίνεται πως αναπτύχθηκε από μία προηγούμενη έκδοση του ιού, σύμφωνα με την Catherine Troisi, επιδημιολόγο στη Σχολή Δημόσιας Υγείας του UTHealth του Χιούστον. «Αυτό προκαλεί μία κάποια ανησυχία. Γιατί υπάρχει το ενδεχόμενο το νέο στέλεχος να είναι πιο μολυσματικό από την Ομικρον και να προκαλεί πιο σοβαρή ασθένεια».
Μετάβαση στην κανονικότητα
Πρέπει να υπογραμμιστεί, εντούτοις, πως οι επιστήμονες δεν βλέπουν… μαύρο το μέλλον. «Δεν είμαστε στο τέλος αυτής της ιστορίας αλλά ίσως είμαστε στο τέλος αυτού που ονομάζουμε «επείγουσα φάση»», σημείωσε πρόσφατα ο Σωτήρης Τσιόδρας. Ανέφερε, επίσης, ότι η κάθε χώρα πρέπει να βρει το δικό της κατάλληλο μονοπάτι για τη μετάβαση στην κανονικότητα, βασιζόμενη στα επιδημιολογικά δεδομένα και στη δημογραφία της. Ειδικά για την Ευρώπη, όπως επισήμανε, το πλάνο ελευθερίας είναι η επόμενη προτεραιότητα.
