Τα κουνούπια είναι το πιο θανατηφόρο πλάσμα στον πλανήτη, με εκατοντάδες χιλιάδες θανάτους ετησίως να αποδίδονται σε ασθένειες συνδεόμενες με αυτά -ελονοσία, κίτρινος πυρετός, δάγκειος πυρετός, Zika, ιός Chikungunya.
Τα κουνούπια διασπείρουν αρρώστιες ενεργώντας ως φορείς ιών και άλλων παθογόνων, οπότε το πώς αναζητούν την τροφή τους και το πώς θρέφονται είναι σημαντικοί παράγοντες για τον τρόπο κυκλοφορίας ενός ιού στη φύση: Ένα κουνούπι τσιμπά κάποιον μολυσμένο με ιό, φέρει τον συγκεκριμένο ιό, περνώντας τον στο επόμενο «θύμα» του.
Για τους ανοσιολόγους και τους ερευνητές λοιμωξιολόγους, η καλύτερη κατανόηση τού πώς αλληλεπιδρά ένας ιός με τον ξενιστή του μπορεί να προσφέρει νέες στρατηγικές πρόληψης και αντιμετώπισης ασθενειών σχετιζόμενων με τα κουνούπια.
Σε πρόσφατη έρευνα ο ανοσιολόγος Penghua Wang και οι συνεργάτες του διαπίστωσαν πως κάποιοι ιοί μπορούν να τροποποιήσουν την σωματική οσμή ενός ποντικιού, κι ίσως και ανθρώπου, με αποτέλεσμα να είναι πιο «ελκυστικός» στα κουνούπια, προκαλώντας προφανώς περισσότερα τσιμπήματα και οδηγώντας σε μεγαλύτερη διασπορά ιών.
Τα κουνούπια εντοπίζουν τον δυνητικό ξενιστή μέσω διαφορετικών αισθητηριακών σημάτων όπως η θερμοκρασία σώματος και το διοξείδιο τού άνθρακα που εκλύεται από την αναπνοή. Οι οσμές παίζουν επίσης ρόλο. Προηγούμενες εργαστηριακές έρευνες κατέδειξαν πως ποντίκια μολυσμένα με ελονοσία παρουσίασαν αλλαγές στις μυρωδιές τους που τα καθιστούσαν πιο «ελκυστικά» στα κουνούπια.
Δεδομένου αυτού, οι επιστήμονες διερωτήθηκαν αν άλλοι ιοί μεταφερόμενοι μέσω κουνουπιών, ο δάγκειος και ο Zika για παράδειγμα, μπορούν επίσης να τροποποιήσουν την οσμή ενός ανθρώπου, καθιστώντας τον πιο επιρρεπή στα τσιμπήματα, κι αν υπάρχει τρόπος αποτροπής αυτών αλλαγών στην οσμή.
Το πείραμα
Για να το διαπιστώσουν, τοποθέτησαν ποντίκια με δάγκειο πυρετό ή τον ιό Zika, μη μολυσμένα ποντίκια και κουνούπια σε τρεις γυάλινους θαλάμους. Όταν διοχέτευσαν ροή αέρα από τους θαλάμους των ποντικιών σε εκείνον των κουνουπιών για να μεταφέρουν τις οσμές τους, τα κουνούπια διαπιστώθηκε πως προτίμησαν να πάνε στα μολυσμένα ποντίκια.
Οι επιστήμονες απέκλεισαν, για συγκεκριμένους λόγους, το διοξείδιο του άνθρακα καθώς τη θερμοκρασία σώματος των ποντικιών ως αιτίες αυτής της προτίμησης.
Στη συνέχεια, για να αναγνωρίσουν την οσμή, απομόνωσαν 20 διαφορετικές αέριες χημικές ενώσεις από τα μολυσμένα ποντίκια. Διαπίστωσαν πως τρεις από αυτές τις χημικές ενώσεις διέγειραν σημαντική απόκριση στις κεραίες κουνουπιών. Όταν εφάρμοσαν τις αέριες αυτές χημικές ενώσεις στο δέρμα των υγιών ποντικιών και στα χέρια ανθρώπων, μόλις μία, η ακετοφαινόνη, φάνηκε να ελκύει περισσότερα κουνούπια. Οι ερευνητές διαπίστωσαν πως τα μολυσμένα ποντίκια παρήγαν 10 φορές περισσότερη ακετοφαινόνη από ὀ,τι τα μη μολυσμένα.
Αντιστοίχως, διαπιστώθηκε πως οι οσμές που συλλέχθηκαν από τις μασχάλες ενός ασθενούς με δάγκειο πυρετό, περιείχαν περισσότερη ακετοφαινόνη απ’ό,τι εκείνες των υγιών ανθρώπων.
Όταν οι ερευνητές εφάρμοσαν τις οσμές του συγκεκριμένου ασθενούς στο ένα χέρι ενός εθελοντή και τις οσμές ενός υγιούς ατόμου στο άλλο, τα κουνούπια σταθερά προτιμούσαν το χέρι με τις οσμές του δάγκειου.
Τα ευρήματα αυτά υποδεικνύουν πως ο δάγκειος πυρετός και οι ιοί Zika μπορούν να αυξήσουν την ποσότητα ακετοφαινότητας που παράγουν και εκλύουν οι ξενιστές τους, καθιστώντας τους πιο ελκυστικούς για τα κουνούπια.
Άρα, όταν μη μολυσμένα κουνούπια έλκονται από τους ξενιστές αυτούς, το τσίμπημά τους σε άλλους υγιείς πολλαπλασιάζει τη διασπορά του εκάστοτε ιού.
Με πληροφορίες από Atlantic
