Το Ευαγγέλιο βρίσκεται στο “Μουσείο της Βίβλου” το οποίο το απέκτησε σε δημοπρασία. «Το Μουσείο της Βίβλου επέστρεψε στην Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία ένα ευαγγέλιο ηλικίας άνω των χιλίων ετών, αφού διαπίστωσε ότι είχε λεηλατηθεί» λέει μεταξύ άλλων το δημοσίευμα.
Το συγκεκριμένο Μουσείο λειτουργεί στην Ουάσιγκτον και σε μια προσπάθεια να ανακτήσει την αξιοπιστία του, επιστρέφει αντικείμενα που βρίσκονται στη συλλογή του αλλά έχει διαπιστωθεί ότι υπήρξαν προϊόν κλοπής.
Σύμφωνα με το δημοσίευμα «το Μουσείο είπε ότι μετέφερε το τεχνούργημα, το οποίο απέκτησαν οι ιδρυτές του σε δημοπρασία του Christie’s το 2011, σε έναν αξιωματούχο της Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας σε μια ιδιωτική τελετή στη Νέα Υόρκη.
Το χειρόγραφο πρόκειται να επαναπατριστεί τον επόμενο μήνα στη Μονή Εικοσιφοινίσσης στη βόρεια Ελλάδα, όπου χρησιμοποιήθηκε σε Λειτουργίες για εκατοντάδες χρόνια προτού κλαπεί από τις βουλγαρικές δυνάμεις το 1917.
Η επιστροφή ήταν σύμφωνη με την πολιτική του Μουσείου της Βίβλου τα τελευταία χρόνια για τη διερεύνηση της προέλευσης ολόκληρης της συλλογής του, αφού οι πρώτες εξαγορές από τους ιδρυτές του, τους ιδιοκτήτες της αλυσίδας καταστημάτων χειροτεχνίας Hobby Lobby, βρέθηκαν να περιλαμβάνουν χιλιάδες αντικείμενα που είχαν λεηλατηθεί από την αρχαία εποχή από τη Μεσοποταμία και την Αίγυπτο.
Η εταιρεία πλήρωσε 3 εκατομμύρια δολάρια το 2017 για να διευθετήσει αξιώσεις με την κυβέρνηση των ΗΠΑ σχετικά με τη μη άσκηση δέουσας επιμέλειας σε ένα χαοτικό πλαίσιο παράνομων διεθνών αγορών αρχαιοτήτων πολλών εκατομμυρίων δολαρίων που ξεκίνησε το 2009.
Η Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία είπε ότι πολλά άλλα αμερικανικά ιδρύματα κατέληξαν με αντικείμενα που λεηλατήθηκαν από το ίδιο μοναστήρι.
Ο ιστότοπος του Μουσείου της Βίβλου ανιχνεύει την ιστορία του χειρογράφου και την αλυσίδα ιδιοκτησίας, από τη δημιουργία του στα τέλη του 10ου ή στις αρχές του 11ου αιώνα, έως τη λεηλασία του μοναστηριού το 1917, έως τις διάφορες πωλήσεις μετά το τέλος του πολέμου.
Μεταπωλήθηκε σε δημοπρασία στις Ηνωμένες Πολιτείες το 1958 και πιο πρόσφατα από τον οίκο Christie’s το 2011.
‘Σίγουρα η αγορά έχει τις προκλήσεις της΄, είπε ο Τζέφρι Κλόχα, ο επικεφαλής επιμελητής
Το χειρόγραφο, με μερικές σελίδες του να έχουν σκουρύνει από τον καπνό των κεριών και από άλλες μουντζούρες κατά τη διάρκεια των αιώνων, από μοναχούς που γύριζαν τις σελίδες, ήταν ανάμεσα σε μια βιβλιοθήκη με περισσότερα από 400 χειρόγραφα που φορτώθηκαν σε μουλάρια από τις βουλγαρικές δυνάμεις που εισέβαλαν στο μοναστήρι το 1917 για να το λεηλατήσουν.
Το οπισθόφυλλο του χειρογράφου δείχνει τη σημειογραφία Μ.Κ., που πιστεύεται ότι προστέθηκε αργότερα για να δείξει το μοναστήρι από όπου ελήφθη το χειρόγραφο (Μονή Κοζινίτσας).
Το Μουσείο της Βίβλου, το οποίο άνοιξε τις πόρτες του το 2017, δεν έχει παρουσιάσει δημόσια το χειρόγραφο λόγω ερωτήσεων σχετικά με την προέλευση. Το χειρόγραφο συμπεριλήφθηκε σε μια περιοδεύουσα έκθεση στο Βατικανό το 2012.
«Νομίζω ότι το Μουσείο της Βίβλου είναι ένα εξαιρετικό παράδειγμα για το πώς να μην χτιστεί μια συλλογή, αλλά θα ήθελα και άλλα αμερικανικά μουσεία να ακολουθήσουν το παράδειγμά του όταν ασχολούνται με τις δικές τους υπάρχουσες προβληματικές συλλογές», δήλωσε η Tess Davis, εκτελεστική διευθύντρια των Αρχαιοτήτων.
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης πριν από τέσσερα χρόνια είχε μηνύσεις το Πανεπιστήμιο του Πρίνστον για να ανακτήσει τέσσερα χειρόγραφα που πολλοί μελετητές πιστεύουν ότι λεηλατήθηκαν από το ίδιο μοναστήρι.
Η υπόθεση δεν έχει επιλυθεί. Το Princeton δεν απάντησε αμέσως σε αίτημα για σχολιασμό, αλλά το 2018 είπε ότι δεν πίστευε ότι τα χειρόγραφα είχαν λεηλατηθεί.
Το 2015, η εκκλησία ζήτησε να επιστραφούν άλλα χειρόγραφα που πιστεύεται ότι είχαν λεηλατηθεί από το ίδιο μοναστήρι που κρατούνταν από το Πανεπιστήμιο Duke, τη Βιβλιοθήκη Morgan και τη Λουθηρανική Θεολογική Σχολή στο Σικάγο. Η θεολογική σχολή επέστρεψε τα χειρόγραφα που κρατούσε το 2016».
Κατά την πρώτη δεκαετία του 1900 οι Βούλγαροι, σε μια προσπάθεια να αποδείξουν ότι η Μακεδονία είναι δικό τους έδαφος, έστειλαν βάσει σχεδίου στα πατριαρχικά-σταυροπηγιακά μοναστήρια τον φερόμενο ως βυζαντινολόγο Αυστριακό Βλαδίμηρο Σις, ο οποίος κινούνταν με τσεχικό διαβατήριο και κατάφερε να συγκεντρώσει πολλά στοιχεία για τους θησαυρούς που βρίσκονταν στις Μονές Τιμίου Προδρόμου και Εικοσιφοινίσσης.
Το 1916 Βούλγαροι στρατιώτες άρπαξαν σπάνια χειρόγραφα και κειμήλια, τα οποία μετέφεραν στη Σόφια. Είναι χαρακτηριστική η αφήγηση μοναχών της Εικοσιφοινίσσης σύμφωνα με την οποία οι Βούλγαροι φόρτωσαν τους θησαυρούς σε 18 μουλάρια!
