Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή λαμβάνει μέτρα για την αντιμετώπιση των κινδύνων που ενέχουν οι εισαγωγές μικρής αξίας οι οποίες πραγματοποιούνται μέσω διαδικτυακών εμπόρων λιανικής πώλησης εκτός ΕΕ και αγορών που φιλοξενούν εμπόρους εκτός ΕΕ.
Οι δράσεις αυτές αποτελούν μέρος της Ανακοίνωσης για το ηλεκτρονικό εμπόριο με τίτλο «Ολοκληρωμένη εργαλειοθήκη της ΕΕ για ασφαλές και βιώσιμο ηλεκτρονικό εμπόριο», την οποία προτείνει σήμερα η Επιτροπή. Η Επιτροπή ενθαρρύνει δράσεις, μεταξύ άλλων, στους τομείς των τελωνείων και του εμπορίου, όπως η έναρξη τελωνειακών ελέγχων, η προστασία των καταναλωτών και η πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες και τις ψηφιακές αγορές.
Πέρυσι, 4,6 περίπου δισεκ. αποστολές μικρής αξίας, δηλαδή εμπορεύματα αξίας που δεν υπερβαίνει τα 150 EUR, εισήλθαν στην αγορά της ΕΕ, ήτοι 12 εκατ. δέματα ημερησίως. Ο αριθμός αυτός είναι διπλάσιος από ό,τι το 2023 και τριπλάσιος από ό,τι το 2022, ενώ πολλά από αυτά τα εμπορεύματα διαπιστώθηκε ότι δεν συμμορφώνονται με την ευρωπαϊκή νομοθεσία.
Αυτή η εκθετική ανάπτυξη εγείρει πολλές ανησυχίες. Κυρίως, επειδή όλο και περισσότερα επιβλαβή προϊόντα εισέρχονται στην ΕΕ. Επιπλέον, οι Ευρωπαίοι πωλητές, οι οποίοι τηρούν τα υψηλά μας πρότυπα προϊόντων, κινδυνεύουν να πληγούν από αθέμιτες πρακτικές και από την πώληση εμπορευμάτων παραποίησης/απομίμησης μέσω διαδικτυακών αγορών. Τέλος, ο μεγάλος αριθμός συσκευασιών που αποστέλλονται και μεταφέρονται έχουν αρνητικό περιβαλλοντικό και κλιματικό αποτύπωμα.
Στην Ευρώπη, οι καταναλωτές θα πρέπει να απολαμβάνουν πλήρως τις δυνατότητες που προσφέρει το ηλεκτρονικό εμπόριο και να έχουν πρόσβαση σε εύχρηστα, οικονομικά προσιτά, ασφαλή και υψηλής ποιότητας προϊόντα στο διαδίκτυο. Ομοίως, οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις θα πρέπει να επωφελούνται από ισότιμους όρους ανταγωνισμού στην ενιαία αγορά.
Στην ανακοίνωση, η Επιτροπή παρουσιάζει όλα τα εργαλεία που έχει ήδη στη διάθεσή της η ΕΕ και επισημαίνει τις πρωτοβουλίες που συζητούνται επί του παρόντος από τους συννομοθέτες. Επιπλέον, προτείνει νέες κοινές δράσεις για την αντιμετώπιση των ανησυχιών που εγείρει η αλματώδης αύξηση μη ασφαλών, παραποιημένων και άλλως μη συμμορφούμενων ή παράνομων προϊόντων που εισέρχονται στην αγορά:
- Τελωνειακή μεταρρύθμιση, συμπεριλαμβανομένης της πρόσκλησης προς τους συννομοθέτες να εγκρίνουν ταχέως την προτεινόμενη δέσμη μέτρων για τη μεταρρύθμιση της τελωνειακής ένωσης, ώστε να καταστεί δυνατή η ταχεία εφαρμογή νέων κανόνων που θα εξασφαλίσουν ισότιμους όρους ανταγωνισμού στο ηλεκτρονικό εμπόριο. Εδώ περιλαμβάνεται η κατάργηση της απαλλαγής από δασμούς για δέματα μικρής αξίας, κάτω των 150 EUR, και η ενίσχυση των ικανοτήτων για ελέγχους, μέσω καλύτερης ανταλλαγής δεδομένων και αξιολόγησης κινδύνου. Η Επιτροπή καλεί επίσης τους συννομοθέτες να εξετάσουν το ενδεχόμενο λήψης περαιτέρω μέτρων, όπως ένα τέλος διεκπεραίωσης χωρίς διακρίσεις, για τα είδη ηλεκτρονικού εμπορίου που εισάγονται στην ΕΕ απευθείας από τους καταναλωτές, ώστε να αντιμετωπιστεί το κλιμακούμενο κόστος της εποπτείας της συμμόρφωσης δισεκατομμυρίων τέτοιων αποστολών με τους κανόνες της ΕΕ.
- Στοχευμένα μέτρα για τα εισαγόμενα εμπορεύματα, συμπεριλαμβανομένης της δρομολόγησης συντονισμένων ελέγχων μεταξύ των τελωνειακών αρχών και των αρχών εποπτείας της αγοράς, καθώς και συντονισμένων δράσεων για την ασφάλεια των προϊόντων, όπως η πρώτη σάρωση για την ασφάλεια των προϊόντων. Τούτο αναμένεται να οδηγήσει στην απομάκρυνση των μη συμμορφούμενων εμπορευμάτων από την αγορά και να συμβάλει στη συλλογή αποδεικτικών στοιχείων που θα τροφοδοτήσουν την ανάλυση κινδύνου και συμπληρωματικές δράσεις. Οι μελλοντικοί έλεγχοι θα εντατικοποιηθούν για ορισμένες επιχειρήσεις, εμπορεύματα ή εμπορικές ροές, σε κυλιόμενη βάση, υπό το πρίσμα της ανάλυσης κινδύνου. Όσο υψηλότερο είναι το ποσοστό μη συμμόρφωσης, τόσο μεγαλύτερο θα πρέπει να είναι το επίπεδο επαγρύπνησης στα επόμενα στάδια, ενώ οι κυρώσεις θα πρέπει να αναδεικνύουν περιπτώσεις συστηματικής μη συμμόρφωσης.
- Προστασία των καταναλωτών στις διαδικτυακές αγορές, αναδεικνύοντας τις πρακτικές ηλεκτρονικού εμπορίου ως σαφή προτεραιότητα επιβολής στο πλαίσιο της πράξης για τις ψηφιακές υπηρεσίες, καθώς και εργαλεία όπως η πράξη για τις ψηφιακές αγορές και τα εργαλεία που εφαρμόζονται σε όλους τους εμπόρους: τον κανονισμό για τη γενική ασφάλεια των προϊόντων, τον κανονισμό για τη συνεργασία όσον αφορά την προστασία των καταναλωτών και το δίκτυο προστασίας των καταναλωτών.
- Χρήση ψηφιακών εργαλείων, τα οποία μπορούν να συμβάλουν στη διευκόλυνση της εποπτείας του τοπίου του ηλεκτρονικού εμπορίου μέσω του ψηφιακού διαβατηρίου προϊόντος και νέων εργαλείων ΤΝ για τον εντοπισμό δυνητικά μη συμμορφούμενων προϊόντων.
- Προστασία του περιβάλλοντος, συμπεριλαμβανομένης της έγκρισης του πρώτου σχεδίου δράσης σχετικά με τον κανονισμό για τον οικολογικό σχεδιασμό για βιώσιμα προϊόντα, και έκκληση για την ταχεία έγκριση της στοχευμένης τροποποίησης της οδηγίας-πλαισίου για τα απόβλητα.
- Ενδυνάμωση των καταναλωτών και των εμπόρων μέσω εκστρατειών ευαισθητοποίησης σχετικά με τα δικαιώματα των καταναλωτών, τους κινδύνους και τους μηχανισμούς έννομης προστασίας.
- Διεθνής συνεργασία και εμπόριο, συμπεριλαμβανομένης της παροχής δραστηριοτήτων κατάρτισης σχετικά με τους κανόνες της ΕΕ για την ασφάλεια των προϊόντων και της αξιολόγησης τυχόν αποδεικτικών στοιχείων που ενδέχεται να προκύψουν σχετικά με το ντάμπινγκ και τις επιδοτήσεις.
Έτσι η Επιτροπή καλεί τα κράτη μέλη να συνεργαστούν ώστε, ως «Ομάδα Ευρώπη», να έχουν καίριο ρόλο στη βελτίωση της αποτελεσματικότητας των δράσεων που αναλαμβάνουν οι εθνικές αρχές και η Επιτροπή.
Το δίκτυο συνεργασίας για την προστασία των καταναλωτών (CPC) των εθνικών αρχών προστασίας των καταναλωτών και η Επιτροπή ενημέρωσαν επίσης τη Shein σχετικά με την έναρξη συντονισμένης δράσης.
Το ηλεκτρονικό εμπόριο αποφέρει πολλά οφέλη στους καταναλωτές, τις επιχειρήσεις —συμπεριλαμβανομένων των ΜΜΕ— και την οικονομία της ΕΕ στο σύνολό της, καθώς περίπου το 70 % των Ευρωπαίων αγοράζουν τακτικά προϊόντα μέσω διαδικτύου. Ωστόσο, θέτει και ορισμένες προκλήσεις. Τούτο ισχύει ιδίως για την εισαγωγή προϊόντων ηλεκτρονικού εμπορίου που πωλούνται και παραδίδονται απευθείας στους καταναλωτές της ΕΕ μέσω διαδικτυακών εμπόρων λιανικής πώλησης και διαδικτυακών αγορών.
Οι τελωνειακές αρχές αντιμετωπίζουν αυξανόμενο φόρτο εργασίας και εμφανίζονται κίνδυνοι που σχετίζονται με την ασφάλεια και τη συμμόρφωση των προϊόντων, τα παράνομα εμπορεύματα, τη βιωσιμότητα και τον αθέμιτο ανταγωνισμό για τις υπεύθυνες επιχειρήσεις. Για παράδειγμα, τα μισά περίπου πλαστά προϊόντα που κατασχέθηκαν στα σύνορα της ΕΕ και τα οποία παραβίαζαν τα δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας των ΜΜΕ είχαν αγοραστεί μέσω διαδικτύου.
Η Επιτροπή καλεί σε συνεργασία τα κράτη μέλη, τους συννομοθέτες και όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη, ώστε να θέσουν σε εφαρμογή τα μέτρα που περιγράφονται στην ανακοίνωση. Εντός ενός έτους, η Επιτροπή θα αξιολογήσει τις επιπτώσεις των δράσεων που εξαγγέλθηκαν και θα δημοσιεύσει έκθεση σχετικά με τα πορίσματα των αυξημένων ελέγχων.
Με βάση τα αποτελέσματα, και σε διαβούλευση με τις αρμόδιες αρχές των κρατών μελών και τα ενδιαφερόμενα μέρη, η Επιτροπή θα εξετάσει κατά πόσον τα υφιστάμενα πλαίσια και οι δραστηριότητες επιβολής είναι επαρκή και κατάλληλα. Εάν δεν είναι, θα εξεταστούν περαιτέρω δράσεις και προτάσεις για την ενίσχυση της εφαρμογής και της επιβολής των κανόνων της ΕΕ.
