Γράφει ο Νότης Μαριάς, Πρόεδρος του Κόμματος ΕΛΛΑΔΑ – Ο ΑΛΛΟΣ ΔΡΟΜΟΣ, Καθηγητής Θεσμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, πρώην Ευρωβουλευτής, notismarias@gmail.com
Κορυφώνονται οι αντιδράσεις ενάντια στα κοράκια που έχοντας αγοράσει τα κόκκινα δάνεια συνεχίζουν ακάθεκτα να βγάζουν στο σφυρί τα σπίτια των συμπολιτών μας. Και αυτό σε μια φάση που η ακρίβεια εξαφανίζει το εισόδημα των μισθωτών, των συνταξιούχων αλλά και των ελευθέρων επαγγελματιών.
Βέβαια οι τράπεζες οι οποίες επανειλημμένα ανακεφαλαιοποιήθηκαν με χρήματα του Ελληνικού λαού κατάφεραν να ξεφορτωθούν από το 2017 και εντεύθεν κόκκινα δάνεια ύψους 80 δισ. ευρώ (www.capital.gr 19/7/2024).
Σύμφωνα με τον Γιάννη Στουρνάρα «η εφαρμογή του προγράμματος Ηρακλής στην Ελλάδα προσέφερε ένα σαφές όφελος, διότι συνέβαλε στην ταχεία εξυγίανση των ισολογισμών των τραπεζών» (www.naftemporiki.gr 27/9/2024). Το ύψος των κρατικών εγγυήσεων για το πρόγραμμα Ηρακλής είχε ήδη ανέλθει στο ποσό των 19 δισ. ευρώ στα τέλη Ιουνίου 2024 (www.imerisia.gr 26/6/2024).
Παρά ταύτα η κυβέρνηση ανακοίνωσε επέκταση του Ηρακλής 3 επιπλέον κατά 1 δισ. ευρώ από 2 στα 3 δισ. ευρώ συνολικά (www.moneyreview.gr 12/9/2024). Το συνολικό ποσό των κρατικών εγγυήσεων στο πλαίσιο του σχεδίου Ηρακλής εκτιμάται τελικά ότι θα ανέλθει στο ποσό των 23 δισ. ευρώ (www.kathimerini.gr 17/9/2024).
Έτσι το ποσό των κρατικών εγγυήσεων στην πράξη έρχεται να καλύψει τη μέχρι στιγμής μείωση του συνολικού ποσού των κόκκινων δανείων που ανέρχεται σε 21,8 δισ. ευρώ καθώς σύμφωνα με στοιχεία που έδωσε ο Κωστής Χατζηδάκης τα κόκκινα δάνεια που βρίσκονται αυτή τη στιγμή στα χέρια των διαφόρων funds και των servicers αγγίζουν τα 70,4 δισ. ευρώ από 92,2 δισ. ευρώ που ήταν το 2019 (www.iefimerida.gr 3/10/2024).
Μάλιστα καθώς παραμένει ορατός ο κίνδυνος κατάπτωσης των εν λόγω κρατικών εγγυήσεων (www.capital.gr 12/2/2024) το σχέδιο Ηρακλής όχι μόνο δεν ανακούφισε τους δανειολήπτες οι οποίες παραμένουν στα νύχια των funds και των servicers αλλά ταυτόχρονα στοιχίζει στο δημόσιο πολύ περισσότερο από την πρόταση-λύση που είχαμε θέσει στο τραπέζι ήδη από το 2016 σχετικά με τη δημιουργία Ταμείου Σωτηρίας Δανειοληπτών που θα στοίχιζε στο δημόσιο 4,5 δισ. ευρώ λύνοντας μια για πάντα το ζήτημα των κόκκινων δανείων ύψους τουλάχιστον 90 δισ. ευρώ καθώς οι δανειολήπτες θα μπορούσαν πλέον να αγοράσουν τα δάνειά τους στην τιμή πρώτης προσφοράς που έκαναν τα κοράκια.
Για την ιστορία θα πρέπει να τονιστεί ότι στις 15 Φεβρουαρίου 2016 ο Μάριο Ντράγκι εξασφάλισε για τους Ιταλούς συμπατριώτες του, τα κόκκινα δάνεια των ιταλικών τραπεζών να εντάσσονται σε καλάθι τιτλοποιημένων απαιτήσεων (Asset Backed Security-ABS) και να δίνονται ως εγγυήσεις (collaterals) στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
Αξιοποιώντας αυτό το γεγονός στις 18/2/2016 στη συνεδρίαση της Επιτροπής Οικονομικής και Νομισματικής Πολιτικής της Ευρωβουλής κάλεσα τον Ντάισελμπλουμ να εφαρμόσει και στην Ελλάδα την λύση που εξασφάλισε ο Ντράγκι για τους συμπατριώτες του στην Ιταλία. Και καθώς ο Ντάισελμπλουμ πέταξε το μπαλάκι στον Ντράγκι, στη συνέχεια λίγες μέρες μετά στις 26 Φεβρουαρίου 2016 κατέθεσα Γραπτή Ερώτηση προς την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ζητώντας από τον Ντράγκι να υπάρξει αντίστοιχη λύση και για τα κόκκινα δάνεια στην Ελλάδα.
Τόσο η τότε κυβέρνηση, όσο και ο διοικητής της ΤτΕ ενημερώθηκαν από την πλευρά μου για το σχέδιο Ντράγκι στις 30-31 Μαρτίου 2016 κατά τη διάρκεια της συνάντησης που είχαν οι κύριοι Τσίπρας, Τσακαλώτος, Σταθάκης και Στουρνάρας με τα μέλη της Ειδικής Επιτροπής (FAWG) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που συστάθηκε για τον έλεγχο της τρόικας.
Στις συναντήσεις αυτές επίσης τους έθεσα υπόψη Πρόταση-Λύση για τα κόκκινα δάνεια σύμφωνα με την οποία καθώς οι τράπεζες θα πουλούσαν τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια στα «distress funds» σε ιδιαίτερα χαμηλές τιμές ( κάτω από το 10% της αξίας τους) θα έπρεπε να θεσμοθετηθεί υποχρεωτικό δικαίωμα προτίμησης για τους δανειολήπτες και τους εγγυητές τους για εξαγορά του δανείου τους στην τιμή πρώτης προσφοράς που θα έκαναν τα κοράκια (Kontra Channel-«Kontra 24» 4/4/2016 στο www.notismarias.gr 7/4/2016).
Επιπλέον και επειδή μπορεί οι δανειολήπτες να μην είχαν ούτε αυτά τα χρήματα, θα έπρεπε να δημιουργηθεί ένα Δημόσιο Ταμείο στο οποίο να καταφεύγουν οι δανειολήπτες για να λάβουν τα ποσά που πρέπει να πληρώσουν προκειμένου να εξαγοράσουν το δάνειό τους. Για τον λόγο αυτόν πρότεινα η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ να διαθέσει ποσό τουλάχιστον 4,5 δισ. ευρώ από το ποσό των 24 δισ. ευρώ που περίσσεψαν τότε από την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών στα πλαίσια του τρίτου δανειακού πακέτου, προικοδοτώντας έτσι το νέο Δημόσιο Ταμείο που θα αποτελούσε πλέον ένα ισχυρό εργαλείο χρηματοδοτικής στήριξης των δανειοληπτών προκειμένου να μην χάσουν τα σπίτια τους.
Σημειωτέον την παραπάνω Πρόταση-Λύση ανέλυσα και στη κοινή συνεδρίαση της FAWG με την Επιτροπή Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Ελληνικής Βουλής που έγινε στη Βουλή στις 30/3/2016.
Παρά ταύτα η κυβέρνηση δεν δέχθηκε την Πρότασή μου αν και ο Ντράγκι απαντώντας στις 4/5/2016 στην παραπάνω Γραπτή μου Ερώτηση επισήμανε με σαφή και κατηγορηματικό τρόπο ότι «στο Μνημόνιο Συνεννόησης που έχει υπογραφεί με την Ελλάδα δεν περιλαμβάνεται ειδική απαίτηση η οποία να υποχρεώνει τις Ελληνικές τράπεζες να πωλούν τα μη εξυπηρετούμενα δάνειά τους», αφήνοντας ορθάνοικτο το ενδεχόμενο της παραπάνω λύσης για τη χώρα μας.
Στη συνέχεια και καθώς ο Ντράγκι προωθούσε την ίδρυση Ταμείου για τα κόκκινα δάνεια στην Ιταλία επανάφερα την πρότασή μου για την ίδρυση ενός Δημόσιου Ταμείου για τα κόκκινα δάνεια στην Ελλάδα (Κυριακάτικη KontraNews, 31/07/2016), το οποίο θα προχωρούσε στην αγορά των κόκκινων δανείων στην τιμή πρώτης προσφοράς που θα έκαναν τα κοράκια και στη συνέχεια θα έδινε την ευκαιρία στους δανειολήπτες να αγοράσουν στην τιμή αυτή το δάνειό τους και να σώσουν τα σπίτια τους.
Την παραπάνω πρόταση-λύση επανέφερα σε επίπεδο Ευρωβουλής και εκτός αυτής αρκετές φορές όπως:
1.Στις 12/10/2016 προς τον Μπενουά Κερέ, μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής της ΕΚΤ, στα πλαίσια της (FAWG).
2.Στις 5/10/2017 στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο Στρασβούργο.
3.Στις 25/10/2017 προς τον Αντιπρόεδρο της Κομισιόν Ντομπρόφσκις στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο Στρασβούργο.
4.Στις 11/9/2018 προς τον Αλέξη Τσίπρα ενώπιον της Ολομέλειας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ξανά στο Στρασβούργο.
5.Στις 29/1/2019 προς τον Μάριο Ντράγκι ενώπιον της Επιτροπής Οικονομικής και Νομισματικής Πολιτικής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Νέο παράθυρο ευκαιρίας για λύση στο θέμα των κόκκινων δανείων άνοιξε το 2020 την εποχή της πανδημίας που σε όλη την Ευρώπη και σε όλο τον κόσμο δόθηκε πακτωλός κρατικών ενισχύσεων για τη στήριξη των νοικοκυριών.
Για τον λόγο αυτό στις 6 Δεκεμβρίου 2020 με άρθρο μου κάλεσα την κυβέρνηση της ΝΔ «από το τότε περίφημο μαξιλάρι των 32 δισ. ευρώ να διαθέσει 4,5 δισ. ευρώ για τη δημιουργία Δημόσιου Ταμείου Σωτηρίας Δανειοληπτών το οποίο να αγοράσει τα κόκκινα στεγαστικά και επιχειρηματικά δάνεια στην τιμή πρώτης προσφοράς που κάνουν τα κοράκια και εν συνεχεία με βάση το κυπριακό μοντέλο να πουλήσει με διευκολύνσεις στην ίδια τιμή τα δάνεια στους δανειολήπτες για να σώσουν τα σπίτια τους και τις επιχειρήσεις τους» (www.notismarias.gr 6/12/2020).
Εις μάτην όμως καθώς η κυβέρνηση επέμενε στην πεπατημένη του σχεδίου Ηρακλής.
Από το σχέδιο Ηρακλής λοιπόν πίσω στην πρόταση-λύση για τα κόκκινα δάνεια που δεν είναι άλλη από τη δημιουργία Ταμείου Σωτηρίας Δανειοληπτών και με τους δανειολήπτες να μπορούν να αγοράσουν τα δάνειά τους στην τιμή πρώτης προσφοράς που κάνουν τα κοράκια.
Εκδήλωση για τον Λόρδο Βύρων τη Δευτέρα στη Βιβλιοθήκη των Σερρών
