Ένα ερώτημα που έχει απασχολήσει σχεδόν τους πάντες
Πρόκειται για ένα ερώτημα που μεταξύ σοβαρού και αστείου έχει απασχολήσει σχεδόν τους πάντες, από επιστήμονες μέχρι παρέες – και τώρα ίσως βρέθηκε απάντηση σε ένα από τα μεγαλύτερα αινίγματα: Τελικά, η κότα έκανε το αυγό ή το αυγό την κότα;
Νέα μελέτη δίνει διαφορετική τροπή (και επιτέλους διέξοδο) στο ερώτημα, καθώς επιστήμονες ανακάλυψαν ότι οι πρώτοι πρόγονοι των σύγχρονων πτηνών και ερπετών μπορεί να γεννούσαν ζωντανά μικρά, αντί για αυγά με σκληρό κέλυφος.
Σε όρους εξέλιξης αυτό σημαίνει πως οι μακρινοί δεινόσαυροι πρόγονοι της κότας γεννούσαν αβγά εκατομμύρια χρόνια πριν εξελιχθούν τα πρώτα κοτόπουλα.
Και αυτό θεωρήθηκε ότι θα έβαζε τέλος στο πανάρχαιο ερώτημα αν ήρθε πρώτη η κότα ή το αυγό.
Ερευνητικό πρόγραμμα διαπίστωσε, ωστόσο, ότι οι ερπετοειδείς πρόγονοι του κοτόπουλου, που χρονολογούνται εκατομμύρια χρόνια πριν από την εξέλιξη ακόμη και των δεινοσαύρων, μπορεί να γεννούσαν αυγά, όπως πιστευόταν προηγουμένως.
Οι επιστήμονες πιστεύουν εδώ και καιρό ότι η ωοτοκία έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην πρώιμη εξελικτική επιτυχία πριν από περισσότερα από 300 εκατομμύρια χρόνια των αμνιωτών, μιας ομάδας σπονδυλωτών που παρουσιάζει εμβρυική ανάπτυξη μέσα σε ένα άμνιο, μια προστατευτική μεμβράνη στο εσωτερικό του αυγού.
Μια νέα μελέτη 51 απολιθωμένων ειδών και 29 ζωντανών ειδών που θα μπορούσαν να κατηγοριοποιηθούν ως ωοτόκα -δηλαδή γεννούν αυγά με σκληρό ή μαλακό κέλυφος- ή ζωοτόκα -που γεννούν ζωντανά μικρά- δείχνει το αντίθετο.
Ειδικοί υποστηρίζουν πως παρόλο που το αυγό με σκληρό κέλυφος έχει συχνά θεωρηθεί από τις μεγαλύτερες καινοτομίες στην εξέλιξη, η συγκεκριμένη έρευνα υποδηλώνει ότι η εκτεταμένη διατήρηση εμβρύων -όταν τα μικρά διατηρούνται από τη μητέρα για κάποιο χρονικό διάστημα- στην πραγματικότητα έδωσε στη συγκεκριμένη ομάδα ζώων την απόλυτη προστασία.
«Πριν τα αμνιωτά [σ.σ. ομάδα τετράποδων σπονδυλωτών που περιλαμβάνει ερπετά, πτηνά και θηλαστικά που γεννούν τα αυγά τους στη στεριά ή διατηρούν το γονιμοποιημένο ωάριο στη μητέρα], τα πρώτα τετράποδα που ανέπτυξαν άκρα από πτερύγια ψαριών είχαν σε γενικές γραμμές αμφίβιες συνήθειες.
Έπρεπε να ζουν μέσα ή κοντά στο νερό για να τρέφονται και να αναπαράγονται, όπως τα σύγχρονα αμφίβια, ήτοι βάτραχοι και σαλαμάνδρες», λέει ο καθηγητής Μάικλ Μπέντον, από τη Σχολή Γεωεπιστημών του Πανεπιστημίου του Μπρίστολ.
Και συνεχίζει: «Όταν εμφανίστηκαν πριν από 320 εκατομμύρια χρόνια, μπόρεσαν να ξεφύγουν από το νερό αναπτύσσοντας αδιάβροχο δέρμα και άλλους τρόπους ελέγχου της απώλειας νερού.
Αλλά το αυγό τους ήταν το κλειδί. Λέγεται ότι ήταν μια “ιδιωτική λίμνη” στην οποία το αναπτυσσόμενο ερπετό προστατευόταν από το να αποξηραθεί σε θερμά κλίματα και επέτρεψε στα αμνιωτά να απομακρυνθούν από την πλευρά του νερού και να κυριαρχήσουν στα χερσαία οικοσυστήματα».
«Το έργο μας, και το έργο πολλών άλλων τα τελευταία χρόνια, έχει στείλει το κλασικό μοντέλο “αυγό ερπετού” των σχολικών εγχειριδίων στο καλάθι των αχρήστων», καταλήγει.
Ο επικεφαλής του έργου, καθηγητής Baoyu Jiang, πρόσθεσε: «Αυτή η επικρατούσα άποψη έχει αμφισβητηθεί.
Οι βιολόγοι είχαν παρατηρήσει ότι πολλές σαύρες και φίδια επιδεικνύουν ευέλικτη αναπαραγωγική στρατηγική μεταξύ ωοτοκίας και ζωοτοκίας.
Μερικές φορές, στενά συγγενικά είδη παρουσιάζουν και τις δύο συμπεριφορές, και αποδεικνύεται ότι οι σαύρες που γεννούν μικρά μπορούν να επιστρέψουν στην ωοτοκία πολύ πιο εύκολα από ό,τι είχαμε υποθέσει».
Η μελέτη διεξήχθη από ερευνητές του Πανεπιστημίου Nanjing και του Πανεπιστημίου του Μπρίστολ και δημοσιεύεται στο Nature Ecology & Evolution.
