Γράφει ο Νότης Μαριάς*
Με τέτοιους φίλους τι τους θέλεις τους εχθρούς…
Από την 1η Ιανουαρίου 2025 η Πολωνία παρέλαβε τη σκυτάλη της εξάμηνης Προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ οπότε όλοι οι προβολείς των ευρωπαϊκών εξελίξεων θα είναι στραμμένοι πλέον στη Βαρσοβία.
Στο πλαίσιο αυτό αναμένεται να οργανωθούν πάνω από 400 συμβούλια, συνεδριάσεις και συνέδρια με τη συμμετοχή των 27 κρατών μελών της ΕΕ. Στις προτεραιότητες που ανακοίνωσε ήδη η Πολωνική Προεδρία περιλαμβάνονται όπως είναι φυσικό η ευρωπαϊκή άμυνα και ασφάλεια, με ιδιαίτερη έμφαση στις εξελίξεις στην Ουκρανία, καθώς και το μεταναστευτικό.
Ταυτόχρονα όμως το ζήτημα της ευρωπαϊκής γεωργίας και κτηνοτροφίας και ιδίως η Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) σύμφωνα με τις επίσημες ανακοινώσεις της Πολωνικής Προεδρίας θα αποτελέσουν επίσης αντικείμενο εξαιρετικού ενδιαφέροντος για την κυβέρνηση του Ντόναλντ Τούσκ μιας και η Πολωνία διαθέτει ένα εξαιρετικά εκτεταμένο αγροτικό και κτηνοτροφικό τομέα.
Και όλα αυτά σε μια φάση κατά την οποία οι ευρωπαίοι αγρότες άρχισαν να ζεσταίνουν ήδη τις μηχανές των τρακτέρ τους με αφορμή τη συμφωνία ΕΕ-Mercosur και όχι μόνο.
Όπως είχαμε τονίσει σε άρθρο μας από τη στήλη αυτή στις αρχές του 2024 oι τεράστιες αγροτικές κινητοποιήσεις στη Γαλλία, τη Γερμανία, το Βέλγιο, την Ιταλία την Ισπανία, την Ελλάδα και σε άλλες χώρες της ΕΕ «ανέδειξαν με εξαιρετικά σαφή τρόπο τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ευρωπαίοι αγρότες ως συνέπεια του αλόγιστου ανοίγματος της ευρωπαϊκής οικονομίας στις αθρόες εισαγωγές αγροτικών και κτηνοτροφικών προϊόντων από τρίτες χώρες λόγω της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης την οποία με θρησκευτική ευλάβεια προώθησε το ιερατείο των Βρυξελλών ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του 1990.
Βασική συνταγή ήταν η εγκατάλειψη της θεμελιώδους αρχής της κοινοτικής προτίμησης η οποία προστάτευε τους ευρωπαίους αγρότες και αποτελούσε ακρογωνιαίο λίθο της ΚΑΠ» (www.notismarias.gr 5/2/2024). Ταυτόχρονα όπως τόνισα σε ομιλία μου στις 26/1/2017 ενώπιον της Επιτροπής Γεωργίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου προκειμένου οι Βρυξέλλες να προωθήσουν την εξαγωγή των βιομηχανικών προϊόντων του ευρωπαϊκού βορρά στις παγκόσμιες αγορές και κυρίως στις αναπτυσσόμενες αγροτικές χώρες δέχθηκαν ως αντιστάθμισμα την κατάργηση της αρχής της κοινοτικής προτίμησης και την απελευθέρωση των εισαγωγών αγροτικών προϊόντων τρίτων χωρών στην ΕΕ με αποτέλεσμα να οξυνθούν τα προβλήματα των αγροτών του φτωχοποιημένου ευρωπαϊκού νότου (www.notismarias.gr 31/1/2017).
Την παραπάνω εκρηκτική κατάσταση για την ευρωπαϊκή γεωργία επιδείνωσαν οι κοστοβόρες πολιτικές που επέβαλε η νέα ΚΑΠ για την πράσινη ανάπτυξη καθώς επίσης η πανδημία, ο πόλεμος στην Ουκρανία και η συνακόλουθη απαγόρευση εισαγωγής του πάμφθηνου ρωσικού φυσικού αερίου και πετρελαίου που ενίσχυε την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής οικονομίας καθώς και η απελευθέρωση των εισαγωγών ουκρανικών αγροτικών προϊόντων.
Αίφνης και μετά τις περσινές τεράστιες κινητοποιήσεις των Γάλλων αγροτών και τα μπλόκα ο Μακρόν «ανακάλυψε» ότι υπάρχει αθέμιτος ανταγωνισμός έναντι των Γάλλων αγροτών από τις αθρόες αδασμολόγητες εισαγωγές αγροτικών προϊόντων από την Ουκρανία, την Αφρική, την Αυστραλία αλλά και τη Λατινική Αμερική και άρχισε να ψελλίζει διάφορα δήθεν μέτρα για την προστασία της γαλλικής αγροτικής οικονομίας (www.lemonde.fr/en 1/2/2024).
Και όμως από τα μέσα της δεκαετίας του 2010 ο Μακρόν και το νεοφιλελεύθερο ιερατείο των Βρυξελλών με τον Τουσκ τότε Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου το διάστημα 2014-2019 ήταν θιασώτες της αθρόας εισαγωγής αγροτικών προϊόντων από τρίτες χώρες τόσο μέσω του μηχανισμού των δασμολογικών ποσοστώσεων όσο και μέσω διαφόρων εμπορικών συμφωνιών, όπως ήταν η σύναψη Συμφωνίας Ελευθέρων Συναλλαγών της ΕΕ με την Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία, η σύναψη της Συνολικής Οικονομικής και Εμπορικής Συμφωνίας ΕΕ-Καναδά, η γνωστή CETA, στην οποία μάλιστα όχι μόνο έβαλε φαρδιά-πλατιά την υπογραφή του ο ίδιος ο Ντόναλντ Τουσκ (www.concilium.europa.eu 30/10/2016)) αλλά και την εκθείασε (www.concilium.europa.eu 18/7/2019), η συμφωνία ΕΕ-χωρών Μεσημβρινής Αφρικής αλλά και η συμφωνία ελευθέρων συναλλαγών με την Ουκρανία.
Το άκρον άωτων μάλιστα της όλης εξέλιξης με αφορμή πλέον την Πολωνική Προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ «που διαρρηγνύει τα ιμάτιά της» για δήθεν προστασία της ευρωπαϊκής γεωργίας και κτηνοτροφίας αποτελεί το γεγονός ότι πριν από δέκα χρόνια περίπου τον Μάρτιο του 2015 μετά από πρόταση της Κομισιόν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε την Έκθεση του τότε ευρωβουλευτή και σημερινού Προέδρου της Πολωνίας Άντρζεϊ Ντούντα για τις ενωσιακές δασμολογικές ποσοστώσεις (A8-0052/2014), Έκθεση την οποία καταψήφισα τονίζοντας ότι το άνοιγμα ενωσιακών δασμολογικών ποσοστώσεων για το βόειο και χοίρειο κρέας, τα πουλερικά, το σιτάρι και το σμιγάδι, θα ζημίωναν τους κτηνοτρόφους και αγρότες της ΕΕ (Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Πλήρη Πρακτικά www.europarl.europa.eu 11/3/2015).
Αλλά οι τότε Πολωνοί ευρωβουλευτές δεν έμειναν μόνο σ΄ αυτά αλλά πρωταγωνίστησαν και στο άνοιγμα της ευρωπαϊκής αγροτικής και κτηνοτροφικής οικονομίας στις αλόγιστες και μάλιστα αθρόες και δη αδασμολόγητες εισαγωγές γεωργικών και κτηνοτροφικών προϊόντων αμφιβόλου ποιότητας από την Ουκρανία. Στο πλαίσιο αυτό ο Πολωνός τότε ευρωβουλευτής Γιαρόσλαφ Βαλέσα μέλος του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος και γιος του ηγέτη της Αλληλεγγύης Λεχ Βαλέσα, νυν βουλευτής της Πολωνικής Κάτω Βουλής, με Έκθεσή του εισηγήθηκε την «εφαρμογή προσωρινών αυτόνομων εμπορικών μέτρων για την Ουκρανία» (A8-0193/2017).
Την Έκθεση αυτή καταψήφισα στις 4/7/2017 επισημαίνοντας ότι λόγω της συμφωνίας Ελευθέρων Συναλλαγών Ευρωπαϊκής Ένωσης-Ουκρανίας οι ευρωπαίοι αγρότες και κυρίως οι Έλληνες αγρότες θα αντιμετωπίσουν έναν αθέμιτο ανταγωνισμό σε σχέση με τα σιτηρά, την αμπελουργία, το μέλι, τα γαλακτοκομικά και το κρέας (Πρακτικά www.europarl.europa.eu 4/7/2017).
Τώρα το Πολωνικό Υπουργείο Γεωργίας τρέχει και δεν φτάνει «να μαζέψει τα ασυμμάζευτα» όχι μόνο του Τουσκ, αλλά και του Ντούντα, του Βαλέσα και όσων εκ των τότε ευρωβουλευτών της Πολωνίας όντας θιασώτες της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης πρωταγωνίστησαν στο άνοιγμα της ευρωπαϊκής αγροτικής οικονομίας στις παγκόσμιες αγορές.
Πολύ δε περισσότερο καθώς στην Πολωνική Προεδρία έλαχε επίσης ο κλήρος να συντονίσει τη διεξαγωγή της συζήτησης για την αναθεώρηση της νέας ΚΑΠ η οποία θα ισχύει μετά το τέλος του 2027.
Και όλα αυτά στο πλαίσιο της οικονομίας πολέμου που διακήρυξε η φον ντερ Λάιεν (https://ec.europa.eu 27/6/2024), οι ηγέτες του γαλλογερμανικού άξονα αλλά και ο ίδιος ο Τουσκ (www.bbc.com 30/3/2024), όπερ μεθερμηνευόμενον εστί περιορισμός των κονδυλίων της ΕΕ για την ΚΑΠ και μεταφορά των πόρων για δαπάνες για την παραγωγή όπλων με αποτέλεσμα να μειωθεί το βιοτικό επίπεδο των ευρωπαίων αγροτών και να φουσκώσουν ακόμη πιο πολύ τα κέρδη της αμερικανικής και ευρωπαϊκής πολεμικής βιομηχανίας.
Πάντως η Βαρσοβία στο επίσημο πρόγραμμα της Πολωνικής Προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ δεσμεύεται ότι «θα παράσχει χώρο για τακτική συζήτηση σχετικά με την κατάσταση στις γεωργικές αγορές, με σκοπό τον εντοπισμό των απειλών για την ανταγωνιστικότητα των γεωργικών προϊόντων της ΕΕ και των παρεμβάσεων που απαιτούνται για την εξάλειψη των στρεβλώσεων της αγοράς» (https://polish-presidency.consilium.europa.eu 10/12/2024, σελ.43).
Επιπλέον σύμφωνα με την Πολωνική Προεδρία «ο στόχος που πρέπει να επιδιωχθεί είναι μια εμπορική πολιτική της ΕΕ που λαμβάνει υπόψη τα στρατηγικά και πρακτικά συμφέροντα της ευρωπαϊκής γεωργίας, προάγει την ανταγωνιστικότητά της έναντι της γεωργικής παραγωγής από τρίτες χώρες και διασφαλίζει την ασφάλεια των τροφίμων που εισάγονται στην ΕΕ». Και η κυβέρνηση Τουσκ καταλήγει με στόμφο:
«Θα δώσουμε ιδιαίτερη σημασία στη διασφάλιση ίσων όρων ανταγωνισμού με γεωργικά προϊόντα που εισάγονται από τρίτες χώρες που δεν έχουν εξίσου υψηλά πρότυπα και απαιτήσεις στη γεωργική παραγωγή, όπως η ΕΕ».
Ας όψονται λοιπόν οι διάφοροι Πολωνοί πρώην ευρωπαίοι αξιωματούχοι τύπου Τουσκ, Ντούντα και Βαλέσα που σήμερα κατέχουν σημαντικά πόστα στη Βαρσοβία και οι οποίοι κατά τη θητεία τους στις Βρυξέλλες άνοιξαν την ευρωπαϊκή γεωργία και κτηνοτροφία στις διεθνείς αγορές.
Με τέτοιους φίλους τι τους θέλεις τους εχθρούς
- Ο Νότης Μαριάς, Καθηγητής Θεσμών της ΕΕ στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, πρώην Ευρωβουλευτής και Βουλευτής Ηρακλείου, notismarias@gmail.com
