Γράφει ο Νότης Μαριάς*
Ένα χρόνο μετά τις μεγαλειώδεις κινητοποιήσεις των ευρωπαίων αγροτών σε Βρυξέλλες, Παρίσι και σε άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Κομισιόν) εδέησε να ανταποκριθεί στις υποσχέσεις που είχε δώσει τότε για δήθεν επίλυση των προβλημάτων που αντιμετωπίζει ο ευρωπαϊκός αγροτικός κόσμος λόγω των δυσμενών επιπτώσεων της παγκοσμιοποίησης.
Στο πλαίσιο αυτό στις 19 Φεβρουαρίου 2025 παρουσίασε έναν «οδικό χάρτη» για το μέλλον της γεωργίας και των τροφίμων στην Ευρώπη τον οποίο μάλιστα διαφήμισε ως δήθεν ανάχωμα στις αθρόες αδασμολόγητες εισαγωγές αγροτικών προϊόντων τρίτων χωρών, προϊόντα που ως γνωστόν δεν ευθυγραμμίζονται με τα πρότυπα της ΕΕ (https://ec.europa.eu/commission 19/2/2025).
Έτσι η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δήλωσε σχετικά: «Οι γεωργοί μας είναι στο επίκεντρο του συστήματος παραγωγής τροφίμων της ΕΕ. Χάρη στην καθημερινή και σκληρή δουλειά τους, έχουμε όλοι μας ασφαλή και υψηλής ποιότητας τρόφιμα. Ωστόσο, οι γεωργοί μας είναι αντιμέτωποι με τις εντεινόμενες προκλήσεις του παγκόσμιου ανταγωνισμού και της κλιματικής αλλαγής. Γι’ αυτό, παρουσιάζουμε σήμερα μια ολοκληρωμένη στρατηγική που καθιστά τη γεωργία πιο ελκυστική, πιο ανθεκτική και πιο βιώσιμη» (https://www.businessnews.gr 19/2/2025).
Από την πλευρά του ο εκτελεστικός αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αρμόδιος για τη συνοχή και τις μεταρρυθμίσεις, Ιταλός Ραφαέλε Φίττο, δήλωσε ότι μέσω αυτού του «οδικού χάρτη», η Κομισιόν απαντά στην έκκληση του αγροδιατροφικού τομέα για ανάληψη δράσης, διαμορφώνοντας ένα μέλλον που θα είναι «ανταγωνιστικό, ανθεκτικό, δίκαιο και ελκυστικό για τις επόμενες γενιές».
Ο εν λόγω οδικός χάρτης εμπεριέχεται σε σχετική Ανακοίνωση της Κομισιόν (COM(2025) 75 final). Πρόκειται για ένα έγγραφο 28 σελίδων που προετοίμασε η Κομισιόν και το οποίο ομοίως δημοσιοποιήθηκε στις 19 Φεβρουαρίου 2025 στις Βρυξέλλες. Ως μια πρώτη παρατήρηση θα μπορούσε να πει κανείς: «Πολύ λίγα, πολύ αργά», μιας και τα μέτρα τα οποία προτείνει η Κομισιόν σε μεγάλο βαθμό δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν τα σημαντικά προβλήματα των αγροτών στην Ευρώπη. Επίσης, όπως επισήμανα σε σχετική μου δήλωση την προηγούμενη εβδομάδα για να τεθούν όλα τα σχεδιαζόμενα μέτρα σε εφαρμογή θα χρειαστεί χρόνος με αποτέλεσμα το όλο πακέτο να αρχίσει να λειτουργεί στην καλύτερη περίπτωση από το 2028 και μετά (www.newshub.gr 20/2/2025).
Αυτό σημαίνει ότι στο επόμενο διάστημα κατά το οποίο θα συνεχίζει να μαστίζεται από την κρίση ο αγροτικός τομέας τόσο στην Πατρίδα μας όσο και στην υπόλοιπη Ευρώπη, δεν αναμένονται άμεσα μέτρα αντιμετώπισης του βιοτικού προβλήματος που αντιμετωπίζουν οι αγρότες και οι κτηνοτρόφοι. Επιπλέον όλα τα εν λόγω εξαγγελθέντα μέτρα έρχονται πολύ αργά, αφού η Κομισιόν και συνολικά η ηγεσία της ΕΕ άφησε τα πράγματα να εξελιχθούν προς μια εξαιρετικά δυσμενή κατεύθυνση για την αγροτική οικονομία της Ευρώπης.
Από την πλευρά μου ως Ευρωβουλευτής από το 2014 επισήμαινα διάφορα στοιχεία τα οποία σήμερα αναγκάζεται να ομολογήσει με τον πιο πανηγυρικό τρόπο η ίδια η Κομισιόν, όπως είναι ο αθέμιτος ανταγωνισμός στον οποίον επί δεκαετίες εκτίθενται οι ευρωπαίοι αγρότες λόγω της αθρόας εισαγωγής αγροτικών προϊόντων των τρίτων χωρών και ιδίως της Ουκρανίας και της Τουρκίας.
Δέχεται λοιπόν τώρα, με καθυστέρηση τουλάχιστον δύο δεκαετιών η Κομισιόν με την εν λόγω Ανακοίνωση των 28 σελίδων ότι οι όροι και οι προϋποθέσεις με τις οποίες καλλιεργούνται τα αγροτικά προϊόντα στις τρίτες χώρες είναι τελείως διαφορετικές σε σχέση με αυτές που ισχύουν στην Ευρώπη.
Έτσι όπως επισήμανα και σε σχετική μου συνέντευξη με τίτλο «Η ΕΕ αναγνωρίζει τα λάθη της, αλλά δεν αλλάζει» (Έλληνας Αγρότης, 27/2/2025, σελ.8), τα αγροτικά προϊόντα τρίτων χωρών που εισάγονται δεν τηρούν ούτε τις αυστηρές προδιαγραφές προστασίας της υγείας των καταναλωτών ούτε τις επίσης αυστηρές προδιαγραφές προστασίας του περιβάλλοντος που είναι υποχρεωμένοι να τηρούν οι ευρωπαίοι αγρότες.
Αλλά το να ομολογεί πλέον η Κομισιόν και μάλιστα εγγράφως στην παραπάνω εικοσιοκτασέλιδη Ανακοίνωσή της ότι εισάγονται προϊόντα από την Ουκρανία, την Τουρκία και από άλλες χώρες στην Ευρώπη που εμπεριέχουν φυτοφάρμακα τα οποία απαγορεύονται στην ΕΕ, αυτό είναι πραγματική πολιτική κατάντια. Διότι, δέχεται στην παραπάνω επίσημη Ανακοίνωσή της η Κομισιόν ότι εν γνώσει της κυκλοφορούν γεωργικά προϊόντα στην Ευρωπαϊκή αγορά τα οποία καλλιεργούνται με απαγορευμένα φυτοφάρμακα και ζιζανιοκτόνα.
Κι ενώ οι μανδαρίνοι των Βρυξελλών έχουν απαγορεύσει στον Έλληνα αγρότη να χρησιμοποιεί αυτά τα φυτοφάρμακα που είναι επικίνδυνα και καλά κάνουν για λόγους προστασίας της δημόσιας υγείας, από την άλλη επιτρέπουν την εισαγωγή ντομάτας, πατάτας και άλλων γεωργικών προϊόντων από την Τουρκία, που χρησιμοποιούν απαγορευμένα φυτοφάρμακα.
Όλα αυτά καταδεικνύουν μια τρομερή υποκρισία από την πλευρά της ηγεσίας της ΕΕ καθώς τόσο εγώ ως Ευρωβουλευτής το διάστημα 2014-2019 με δεκάδες παρεμβάσεις μου στην Ευρωβουλή όσο και διάφοροι Ευρωβουλευτές άλλων χωρών της ΕΕ καταγγείλαμε τα παραπάνω παράνομα φαινόμενα πλην όμως η Κομισιόν περί άλλων τύρβαζε.
Σήμερα λοιπόν οι φωστήρες της Κομισιόν συνομολογούν ότι επειδή δεν τηρούν τους φυτοϋγειονομικούς και περιβαλλοντικούς όρους οι αγρότες των τρίτων χωρών τελικά τα προϊόντα τους είναι πιο φτηνά. Και ταυτόχρονα οι Βρυξέλλες ομολογούν επίσης, ότι η ευρωπαϊκή γεωργία υφίσταται έναν σκληρό ανταγωνισμό λόγω της ελεύθερης εισαγωγής αγροτικών προϊόντων από άλλες τρίτες χώρες. Και αυτό βεβαίως συμβαίνει επειδή έχουν συναφθεί συμφωνίες ελευθέρων συναλλαγών και συμφωνίες ελευθέρου εμπορίου ανάμεσα στην ΕΕ και σε τρίτες χώρες. Ως εκ τούτου εισάγονται αγροτικά και κτηνοτροφικά προϊόντα από Ουκρανία, Καναδά, Αυστραλία, Νέα Ζηλανδία, αλλά και από Μεσογειακές χώρες και χώρες της Αφρικής. Και αυτή η μαζική εισαγωγή, δημιουργεί προβλήματα στην παραγωγή αγροτικών και κτηνοτροφικών προϊόντων στην Ευρώπη και στο εισόδημα των αγροτών και των κτηνοτρόφων.
Επιπλέον στην Ανακοίνωσή της η Κομισιόν θέτει το θέμα της έλλειψης διατροφικής επάρκειας στην Ευρωπαϊκή αγορά αναφερόμενη στην περίφημη «Διατροφική Κυριαρχία της ΕΕ» επιζητώντας να μπορεί η Ευρώπη να έχει παραγωγή τροφίμων και προϊόντων προκειμένου να μπορεί να σταθεί μόνη της. Όμως φαίνεται ότι αργά θυμήθηκε την διατροφική κυριαρχία της η ΕΕ μιας και μέχρι σήμερα έπραττε ακριβώς το αντίθετο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η εισαγωγή χιλιάδων τόνων λαδιού από την Τυνησία, που έπληξε τις τιμές παραγωγού και το εισόδημα των ελαιοπαραγωγών στην Ελλάδα, γεγονός που συνεχίζεται ακόμα και τώρα. Μάλιστα ακόμη και τουρκικό λάδι εισάγεται στην Ελλάδα.
Όλα αυτά λοιπόν προκαλούν προβλήματα στο βιοτικό επίπεδο και το εισόδημα των Ευρωπαίων αγροτών και κτηνοτρόφων.
Για όλες λοιπόν αυτές τις αβελτηρίες έγιναν κινητοποιήσεις πέρυσι στην Ευρώπη και την Ελλάδα.
Και έρχεται τώρα η Κομισιόν να το παραδεχτεί. Άρα έχει πολιτική ευθύνη για την επιβολή της πολιτικής των ελευθέρων συναλλαγών, του ελεύθερου ανταγωνισμού και του νεοφιλελευθερισμού που πλήττουν τους ευρωπαίους αγρότες.
Και οι ίδιοι άνθρωποι που έχουν την πολιτική ευθύνη, λένε τώρα πως θα έρθουν να σώσουν τους ευρωπαίους αγρότες, πράγμα το οποίο φυσικά δεν πρόκειται να συμβεί.
Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, τελικά στην Ανακοίνωσή της η Κομισιόν επιμένει ξανά στις εισαγωγές αγροτικών προϊόντων από τρίτες χώρες, ενώ ταυτόχρονα ομνύει όρκους πίστης στην οικονομία της αγοράς, στην ελεύθερη κυκλοφορία προϊόντων και στον ελεύθερο ανταγωνισμό. Επιπλέον παραμένει προσκολλημένη και στην περίφημη «πράσινη ανάπτυξη».
Έτσι όπως τόνισα σχετικά σε πρόσφατη ραδιοφωνική μου συνέντευξη «υποκρίνεται η Ευρωπαϊκή Επιτροπή-Συνεχίζει τα ίδια λάθη απέναντι στους Ευρωπαίους αγρότες» (https://themakritis.gr 27/2/2025)
Τέλος στη Ανακοίνωση των 28 σελίδων, η Κομισιόν θέτει τέσσερις προτεραιότητες τις οποίες θα αναλύσουμε σε επόμενο άρθρο μας την προσεχή εβδομάδα.
- Ο Νότης Μαριάς, είναι Καθηγητής Θεσμών της ΕΕ στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, πρώην Ευρωβουλευτής και Βουλευτής Ηρακλείου,notismarias@gmail.com
Νεκρός σε περιοχή των Σερρών εντοπίστηκε ο 77χρονος αγνοούμενος από την Καβάλα
