Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα για την Εξάλειψη των Φυλετικών Διακρίσεων, και καθώς οι άνθρωποι ξεριζώνονται από τα σπίτια τους σε πρωτοφανείς αριθμούς, θα πρέπει να θυμόμαστε πως δεν είναι μόνο οι συγκρούσεις που αναγκάζουν τους ανθρώπους να τραπούν σε φυγή. Ο ρατσισμός και οι φυλετικές διακρίσεις είναι πολύ συχνά επίσης αιτίες που οδηγούν στον αναγκαστικό εκτοπισμό.
Βλέπουμε ξανά και ξανά τον ρατσισμό και τις φυλετικές διακρίσεις να αποτελούν τον λόγο που εμποδίζει κατά βάθος τους πρόσφυγες να αναζητήσουν ή να έχουν ασφάλεια κατά τη διάρκεια του εκτοπισμού τους. Θα πρέπει να αποκηρύξουμε και να καταδικάσουμε την τοξική ρητορική και τις περιοριστικές πολιτικές ασύλου, που όχι μόνο στοιχειώνουν τους πρόσφυγες στη διαδρομή τους προς την αναζήτηση ασφάλειας, αλλά μπορούν να τους στερήσουν τα δικαιώματα και την αξιοπρέπειά τους, ακόμα και εκεί όπου έχουν εκτοπιστεί.
Κάτι τέτοιο απαιτεί να παραδεχτούμε όλοι μας ότι ο ρατσισμός είναι ευρέως διαδεδομένος στις κοινωνίες και να αναγνωρίσουμε τον αντίκτυπο που έχει στους ανθρώπους και στις κοινότητες – συμπεριλαμβανομένων όσων έχουν αναγκαστεί να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους. Προϋποθέτει ακόμα να μην μείνουμε απλά στην παραδοχή – αλλά να αναλάβουμε δράση προστατεύοντας τα ανθρώπινα δικαιώματα, καταπολεμώντας τις διακρίσεις και καλλιεργώντας τον αμοιβαίο σεβασμό και την κατανόηση μεταξύ των κοινοτήτων και των πολιτισμών. Πρέπει να διασφαλίσουμε ότι όλοι οι άνθρωποι μπορούν να εξασκήσουν το δικαίωμά τους να ζουν απαλλαγμένοι από φυλετικές διακρίσεις και μίσος.
Για να το καταφέρουμε αυτό θα πρέπει να εντοπίσουμε και να αμφισβητήσουμε τη ρητορική που προωθεί τα στερεότυπα και οδηγεί στον φυλετικό αποκλεισμό των ανθρώπων. Μπορούμε επίσης να ενώσουμε τις δυνάμεις μας με τους πρόσφυγες, πολλοί εκ των οποίων έχουν ξεριζωθεί εξαιτίας των βαθιά ριζωμένων διακρίσεων, του ρατσισμού και των αποκλεισμών. Θα χρειαστεί ακόμη να καταπολεμήσουμε την παραπληροφόρηση και τον ξενοφοβικό δημόσιο διάλογο, παράγοντες που συνεχίζουν να βάζουν εμπόδια στο δικαίωμα των ανθρώπων αυτών να αναζητήσουν ασφάλεια καθώς και στην ενταξιακή τους πορεία, ενώ υπονομεύουν την ειρηνική συνύπαρξη.
Οι πολιτικοί ηγέτες θα πρέπει επίσης να τηρήσουν τις νομικές και ηθικές τους υποχρεώσεις να θεσπίζουν και να εφαρμόζουν πολιτικές ασύλου που ενώνουν αντί να διχάζουν.
Ωστόσο, κάτι τέτοιο απαιτεί επίσης να εξετάσουμε, να αναγνωρίσουμε και να αντιμετωπίσουμε τις φυλετικές και άλλες ανισότητες που ενδεχομένως να υφίστανται στο εσωτερικό των οργανισμών μας. Τα προηγούμενα χρόνια λάβαμε μια σειρά μέτρων για να διερευνήσουμε τις δικές μας προκαταλήψεις και για να γίνει η Ύπατη Αρμοστεία ένας ακόμα πιο αντιρατσιστικός οργανισμός. Στην Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες θα συνεχίσουμε να επιδεικνύουμε μηδενική ανοχή στον ρατσισμό και τις φυλετικές διακρίσεις εντός του οργανισμού μας και στο πεδίο λειτουργίας μας.
Σήμερα επιβεβαιώνω επίσης την αντιρατσιστική μου δέσμευση ότι η Ύπατη Αρμοστεία θα συνεχίσει να συνεργάζεται με τα κράτη, την κοινωνία των πολιτών και άλλους οργανισμούς για την προώθηση αντιρατσιστικών πολιτικών και πρακτικών, που στοχεύουν μεταξύ άλλων στην αντιμετώπιση των δομικών διακρίσεων και ανισοτήτων. Πρέπει να συνεχίσουμε αυτό τον αγώνα. Πρέπει να κρατήσουμε μαζί ψηλά τον πήχη: όλοι έχουμε τον δικό μας ρόλο να παίξουμε στο να βάλουμε ένα τέλος στις συμπεριφορές που διαιωνίζουν τον ρατσισμό και τη φυλετική αδικία.
* Ο Filippo Grandi είναι Ύπατος Αρμοστής του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες
ΚΚΕ – Περιβαλλοντικό έγκλημα στο Παλαιόκαστρο Σερρών
