Στην αρχαιότητα, ο χρυσός διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο για την κατασκευή κοσμημάτων και πολύτιμων αντικειμένων, ενώ χρησίμευε και ως μέσο για εμπορικές συναλλαγές. Εξελίχθηκε σε βάση για τα νομίσματα και τα αποθεματικά των κεντρικών τραπεζών, με την αξία του να συνδέεται με τα νομίσματα μέσω του Χρυσού Κανόνα ο οποίος ίσχυσε από το 1870 έως το 1914, με σύντομη αναβίωση του το 1920.
Η κατάρρευση του διεθνούς νομισματικού συστήματος του Bretton Woods στις αρχές της δεκαετίας του 1970 οδήγησε στην ελεύθερη διακύμανση της τιμής του χρυσού.
Οι κεντρικές τράπεζες όμως ακόμα και σήμερα επηρεάζουν την τιμή του χρυσού με τις πολιτικές που ακολουθούν στη νομισματική τους πολιτική αλλά και τις μεταβολές στα αποθέματα που διακρατούν, αποτελώντας ένδειξη συναλλαγματικής δύναμης.
Η χρήση του χρυσού επεκτείνεται και σε άλλους τομείς πχ. σε βιομηχανικές και ιατρικές εφαρμογές, ενώ από τις αρχές της δεκαετίας του 2000, ο χρυσός χρησιμοποιείται ευρέως ως επενδυτικό εργαλείο, ιδίως με την έναρξη της διαπραγμάτευσης ETFs σε χρυσό.
Ο χρυσός διαθέτει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά σε σύγκριση με άλλα χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία (π.χ. δεν παράγει εισόδημα) αλλά τείνει να υπεραποδίδει σε περιόδους οικονομικής αβεβαιότητας και γεωπολιτικών εντάσεων ως μέσο διατήρησης αξίας και εξασφάλισης οικονομικής σταθερότητας.
Από το 1971 η τιμή του χρυσού κυμαίνεται ελεύθερα μετά την αναστολή της μετατρεψιμότητας του δολαρίου σε χρυσό. Την τελευταία δεκαετία, η τιμή του χρυσού έχει υπερδιπλασιαστεί, με την αύξηση από το 2022 να είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακή.
Παρατηρούμε ωστόσο ότι η άνοδος της τιμής του δεν συμβαδίζει με την αποκλιμάκωση του πληθωρισμού, την ενίσχυση του δολαρίου (έως τα μέσα του Ιανουαρίου 2025) και τα επίπεδα των πραγματικών επιτοκίων (κύριοι παράγοντες που επηρεάζουν την τιμή του χρυσού ιστορικά).
Από τις αρχές του 2022, η μακροχρόνια αντίστροφη σχέση του χρυσού με τις πραγματικές αποδόσεις των ΗΠΑ άρχισε να εξασθενεί. Οι γεωπολιτικές εντάσεις και οι ανησυχίες για επιβράδυνση της παγκόσμιας ανάπτυξης ενίσχυσαν τη ζήτηση για χρυσό ως ασφαλές καταφύγιο, αντισταθμίζοντας την παραδοσιακή πίεση που ασκεί η αύξηση των πραγματικών επιτοκίων.
Η τιμή του χρυσού αποσυνδέθηκε από τους κύριους ιστορικά παράγοντες αύξησης της τιμής του λόγω της σθεναρής ζήτησης από κεντρικές τράπεζες και άλλες ισχυρές πηγές ζήτησης.
Καθώς το τρέχον μακροοικονομικό περιβάλλον γίνεται όλο και πιο αβέβαιο και απρόβλεπτο και μέχρι να αποσαφηνιστούν οι πολιτικές του Ντ. Τραμπ και οι επιπτώσεις τους στην παγκόσμια οικονομία, η ανάγκη για πιο ασφαλείς επενδυτικές επιλογές οδήγησε την τιμή του χρυσού σε ιστορικό υψηλό στις 17.03.2025 ($3.001/ουγκιά). Η πρόσφατη αποδυνάμωση του δολαρίου, έχει ωθήσει την τιμή του χρυσού σε αυτή την κατεύθυνση.
Έτσι στους κύριους παράγοντες που επηρεάζουν τις τιμές του χρυσού και περιλαμβάνουν τη γεωπολιτική αβεβαιότητα, το ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας, τα επίπεδα πληθωρισμού, νομισματική πολίτική, τα πραγματικά επιτόκια, και τις συναλλαγματικές ισοτιμίες, συμπεριλάβαμε τις καθαρές αγοροπωλησίες χρυσού των Κεντρικών Τραπεζών, τις καθαρές ροές σε διαπραγματεύσιμα αμοιβαία κεφάλαια (ETFs) και τις καθαρές θέσεις σε Συμβόλαια Μελλοντικής Εκπλήρωσης για να βελτιώσουμε την κατανόησή μας αναφορικά με την πρόσφατη συμπεριφορά της τιμής του χρυσού. Αυτοί οι παράγοντες εξετάστηκαν στο πλαίσιο ανάπτυξης και επιλογής ενός νέου οικονομετρικού υποδείγματος που περιλαμβάνει παράγοντες της αγοράς και όχι μόνο μακροοικονομικές μεταβλητές.
Το νέο μας οικονομετρικό υπόδειγμα επιτρέπει την ποσοτική αξιολόγηση και την κατανόηση της πρόσφατης δυναμικής της τιμής του χρυσού, καθώς και την εκτίμηση μιας θεωρητικής τιμής για το επόμενο τρίμηνο.
Το υπόδειγμά μας περιλαμβάνει τις μεταβλητές: Δείκτης Δολαρίου (Trade-weighted US dollar Index), Δείκτης τιμών καταναλωτή των ΗΠΑ χωρίς τρόφιμα και ενέργεια (Core CPI), Νομισματική βάση Μ0 (US Monetary Base), πραγματικό ΑΕΠ των ΗΠΑ και καθαρές θέσεις σε Συμβόλαια Μελλοντικής Εκπλήρωσης χρυσού (Net Long future gold contracts).
Σύμφωνα με αυτό η θεωρητική τιμή του χρυσού διαμορφώνεται σε $2.548/oz., 14% χαμηλότερα από την τρέχουσα τιμή $3.001/oz. στις 17.03.2025.
