Ένα ακόμη ρεκόρ κατέριψε χθες η χώρα μας. Η ανώτατη χονδρεμπορική τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος στο Χρηματιστήριο Ενέργειας έφτασε στο ασύλληπτο επίπεδο των 936,33 ευρώ τη μεγαβατώρα, με τη μεσοσταθμική τιμή της ημέρας να είναι στα 671,14 ευρώ τη μεγαβατώρα.
Μία ημέρα πριν από το κλείσιμο του Αυγούστου, η μέση χονδρεμπορική τιμή του τρέχοντος μηνός διαμορφώνεται στα 427,83 ευρώ τη μεγαβατώρα και είναι αυξημένη κατά 27% σε σχέση με την αντίστοιχη του Ιουλίου (338,14 ευρώ/MWh).
Έτσι, επιβεβαιώνονται επί της ουσίας οι εκτιμήσεις παραγόντων της ενεργειακής αγοράς, που, μιλώντας στο Euro2day.gr δέκα ημέρες πριν, εκτιμούσαν ότι ο Αύγουστος θα κλείσει με τιμή πέριξ των 420 ευρώ τη μεγαβατώρα.
Μένει τώρα να επιβεβαιωθούν οι εκτιμήσεις των ιδίων πηγών ότι τον Σεπτέμβριο η χονδρεμπορική τιμή του ηλεκτρισμού θα κάνει ένα ακόμη ρεκόρ, καθώς προβλέπεται να κινηθεί σε 550-560 ευρώ τη μεγαβατώρα. Εάν ισχύσει αυτό, προεξοφλείται πλέον ότι «έχουν σπάσει τα φρένα» για τις τιμές του ηλεκτρισμού, με δυσβάστακτες συνέπειες για νοικοκυριά και επιχειρήσεις.
Δεν είναι τυχαίο ότι η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν για πρώτη φορά παραδέχθηκε ότι ο σχεδιασμός της αγοράς (target model) έχει προβλήματα, πράγμα το οποίο φαίνεται, όπως είπε, από τις αυξανόμενες τιμές του ρεύματος.
Από τη Στρατηγική Σύνοδο Κορυφής του Bled στη Σλοβενία η κ. Λάιεν αναγνώρισε ότι το μοντέλο της αγοράς αναπτύχθηκε κάτω από εντελώς διαφορετικές συνθήκες και σκοπούς και προανήγγειλε δεδομένες, όπως είπε, παρεμβάσεις σε δύο επίπεδα: μία επείγουσα, προφανώς, με πυροσβεστικό χαρακτήρα για να περιοριστεί ως ένα βαθμό η «φωτιά» των τιμών πανευρωπαϊκά και μία διαρθρωτική, που θα αφορά στη μεταρρύθμιση του μοντέλου της αγοράς.
Για το υφιστάμενο μοντέλο της αγοράς ήδη άρχισαν να ακούγονται φωνές αμφισβήτησης ακόμη και από χώρες που μέχρι χθες το υπερασπίζονταν σθεναρά, όπως η Γερμανία.
Το πιο αδύνατο, ίσως, σημείο του target model είναι το γεγονός ότι στα Χρηματιστήρια Ενέργειας η τελική χονδρεμπορική τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος διαμορφώνεται από τις ακριβότερες μονάδες φυσικού αερίου που μπαίνουν τελευταίες.
Αυτή η ρύθμιση φαίνεται επί της ουσίας να ακυρώνει την επιδιωκόμενη ανάπτυξη της πράσινης ενέργειας, καθώς προκύπτει ότι δεν μπορεί να επηρεάσει αποφασιστικά τη χονδρική τιμή.
Μάλιστα, όπως φάνηκε από την έγκριση, από την Κομισιόν, του αιτήματος της Ισπανίας και της Πορτογαλίας να βάλουν πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου, οι δύο αυτές χώρες από τον περασμένο Μάιο διαφοροποιούνται εντυπωσιακά σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη στις χονδρεμπορικές τιμές ρεύματος.
Ενδεικτικά, χθες με όλη την Ευρώπη να κινείται στον χορό των 600 και 700 ευρώ τη μεγαβατώρα, Ισπανία και Πορτογαλία έχουν τιμή 201,96 ευρώ, κάτω ακόμη και από την Πολωνία που καίει κυρίως «κάρβουνο», με την τιμή της να είναι στα 300,88 ευρώ/MWh.
Γιατί υποφέρει η χώρα μας
Στην Ελλάδα «καίνε και τσουρουφλίζουν» τις τσέπες των καταναλωτών οι επιπτώσεις του μοντέλου της ηλεκτρικής αγοράς, καθώς το φυσικό αέριο είναι το κυρίαρχο καύσιμο στο ενεργειακό μείγμα της χώρας. Τον τρέχοντα μήνα δεν μας έσωσε ούτε η λιγνιτική παραγωγή, που εκτοξεύθηκε.
Η συμμετοχή του λιγνίτη τον Αύγουστο στη συνολική παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας αντιπροσωπεύει περίπου το 25%, από 13,4% που ήταν τον Ιούλιο.
Τα Χρηματιστήρια Ενέργειας στην Ευρώπη λειτουργούν κυρίως ως spot αγορές, με τους καταναλωτές να προστατεύονται με προθεσμιακά συμβόλαια σταθερής τιμής.
Σε αντίθεση με την Ελλάδα, όπου όλη η ηλεκτρική ενέργεια που καταναλώνεται τιμολογείται με βάση τη χονδρεμπορική τιμή που διαμορφώνεται στο Χρηματιστήριο, γεγονός που προκαλεί και οικονομική ασφυξία στους προμηθευτές.
Τα futures του Σεπτεμβρίου για φυσικό αέριο και ηλεκτρισμό ήταν αυτά, όπως επικαλούνται, τα οποία οδήγησαν τους παρόχους να δώσουν τιμές προμήθειας για τον επόμενο μήνα που προκαλούν ζάλη.
